Anteny z WEFiM na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Data: 07.07.2025 Kategoria: Sprawy studenckie, Życie wydziału

Misja kosmiczna IGNIS trwa, wzbudzając ogromne zainteresowanie nie tylko prowadzonymi eksperymentami naukowymi, ale także wszystkimi innymi aspektami życia astronautów na orbicie.

Podczas jednego z ostatnich połączeń krótkofalarskich z załogą Międzynarodowej Stacji Kosmicznej pojawił się jeden z najbardziej polskich akcentów, czyli pierogi z kapustą i grzybami.

Warto tu wspomnieć jednak o innym istotnym polskim wkładzie do budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, związanym z naszym Wydziałem.

Stacja kosmiczna to nie tylko zaawansowane laboratorium naukowe, ale także platforma edukacyjna. Dzięki programowi ARISS ( Amateur Radio on the International Space Station), z inicjatywy międzynarodowego konsorcjum organizacji krótkofalarskich oraz agencji kosmicznych uczniowie szkół, zgłoszonych wcześniej do programu, mogą łączyć się z kosmosem i zadawać na żywo pytania astronautom, przebywającym na orbicie. Dzięki możliwości komunikacji radiowej w paśmie fal krótkich ( od 3 - 30 MHz), ale o wysokiej częstotliwości (mikrofalowe pasma L i S) rozmowa z astronautą nie jest już tylko przywilejem zarezerwowanym dla pracowników agencji kosmicznych i firm, które biorą udział w realizacji misji - stacja kosmiczna regularnie nawiązuje kontakt z krótkofalowcami z różnych zakątków świata. Takich kontaktów dla potrzeb szkół było już kilka tysięcy.

Takie właśnie połaczenia miały miejsce w dniu 4 lipca br. z inicjatywy Uniwersytetu Wrocławskiego. Uczniowie i inni słuchacze mieli okazję zadać pytania dr. Sławoszowi Uznańskiemu - Wiśniewskiemu, uczestnikowi misji IGNIS i projektowemu astronaucie ESA. Spotkanie poprzedziła prelekcja przedstawicielki Polskiej Agencji Kosmicznej Pani Anny Bukiewicz Szul, która wyjaśniła zasady działania programu ARISS i omówiła elementy niezbędne do realizacji łączności z astronautami.

Jednym z kluczowych komponentów tej łączności są anteny - niezwykle istotne elementy systemu komunikacyjnego.
Co szczególnie istotne, anteny, które ułatwiają nasz kontakt z astronautami misji IGNIS to sprzęt, który powstawał pod kierunkiem prof. Pawła Kabacika, kierującego Zespołem Badawczym Telekomunikacyjnej Elektroniki Pokładowej Statków Kosmicznych i Środków Transportu na Wydziale Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów ( wcześniej na Wydziale Elektroniki).
W lutym 2008r. zostały umieszczone na stacji kosmicznej za pomocą promu kosmicznego Atlant is, już zamontowane na module Columbus na Ziemi w Centrum Lotów Kosmicznych NASA na Przylądku Canaveral - bez żadnych zabezpieczeń i w szczególnie ekstremalnych warunkach, gdyż anteny były w odległości nawet mniejszej, niż 1 cm od mocno drgającej i odkształcającej się powierzchni wnętrza ładowni promu kosmicznego.

Od tamtej pory minęło już prawie 17,5 roku, a anteny nadal niezawodnie pracują w otwartej przestrzeni kosmicznej.

Z zespołem prof. Pawła Kabacika pracowało ok. 300 ekspertów z około 40 firm i instytucji, głównie z Thales Alenia Space, Airbus, Boeing, ESA, NASA oraz niemal 10 instytucji w Polsce. Montaż i kwalifikacje kosmiczne wymagały udziału około 150 specjalistów z Europy i z USA. Same kwalifikacje kosmiczne badających dynamiczną wytrzymałość mechaniczną wymagały przeprowadzenia kilkudniowych testów w 4 laboratoriach w Polsce, Belgii, Holandii i w Niemczech. Wyniki modelowania numerycznego były powtarzane w celu sprawdzenia w dwóch różnych instytucjach w Europie i w NASA.

IGNIS - to pierwsza polska misja technologiczna - naukowa na Międzynarodową Stację Kosmiczną ISS, która rozpoczęła się 25 czerwca br. Jej uczestnikiem jest dr Sławosz Uznański - Wiśniewski, który podczas pobytu na orbicie przeprowadzi 13 eksperymentów naukowych oraz zrealizuje projekty edukacyjne dla dzieci i młodzieży.
Start misji odbył się z należącej do NASA - Kennedy Space Flight Centre na Florydzie, a za wyniesienie załogowej kapsuły na rakiecie Falcon 9 na orbitę odpowiadała firma Space - X.

Połączenie z polskim astronatą zrealizowane w ramach programu ARRIS.